GUNES G.KATMANLARI VE FIZIKSEL OZELLIKLERI

GUNES G.KATMANLARI VE FIZIKSEL OZELLIKLERI
Evrendeki sayısız yıldızdan sadece biri olan Güneş, Samanyolu Galaksisi'nde yer alan bir yıldızdır . Güneş, üzerinde yaşadığımız gezegenin de içinde bulunduğu Güneş Sistemi'nin merkezini oluşturur. 4,65 milyar yaşımda olduğu tahmin edilen bu dev enerji kaynağının yarı çapı 7x105 km yani dünya yarıçapının 100 katıdır. Ekliptik düzlem normaliyle 75° 15' açı yapan Güneş, ekseni etrafındaki dönüşünü yaklaşık 27 günde tamamlar. Güneşin merkez sıcaklığı 10 milyon derece, dış sıcaklığı ise 5700 K° dir. Başlangıçta 2x1030 kg'lık kütlesinin %73 'lük kısmının hidrojenden, geri kalan kısmını ise helyumdan oluştuğu tahmin edilmektedir.

Güneşin yüzeyinden merkezine doğru inilecek olursa yoğunluğun , basıncın ve sıcaklığın arttığı görülür. Güneşin uzaya verdiği ısı enerjisi güneşin merkezinde üretilmektedir. Güneşin enerjisini ürettiği bu kısıma iç güneş denmektedir. İç güneşten çıkan ışınımlar dış tabakalar tarafından soğurulur.Güneşin ışınımını aldığımız kısmına güneşin atmosferi denir. Doğrudan yapılan gözlemler güneş atmosferinin fiziksel durumu ve kimyasal bileşimine ilişkin ayrıntılı bilgiyi vermiştir.Güneş atmosferinin kütlesi güneşin toplam kütlesinin sadece 10-10 katıdır.Güneşin bu bitmez tükenmez ısıyı nasıl ürettiği sorusu, ilk zamanlar insanların kafasını en çok meşgul eden soru olmuştur. Fakat günümüzde güneşin bu ısı enerjisini içindeki hidrojeni çekirdek füzyonu ile helyuma çevirerek elde ettiği anlaşılmıştır. Ve Güneş çekirdek füzyonu sayesinde çevresine 4x1026 Watt' lık güç yaymaktadır. Başlangıçta %73 hidrojen olan hidrojen oranının günümüzde %38'e düştüğü tahmin edilmektedir. Bu tahmine dayanarak güneşin ömrünü yarıladığını söyleyebiliriz.

Güneş yüzeyi tabakalardan oluşmuştur. Bu tabakalara çekirdekten yüzeye doğru sırasıyla fotosfer, kromosfer ve korona isimleri verilmiştir.

IŞIKKÜRE ( fotosfer ) : Güneşin görünen parlak yüzeyine ışık - küre denir. Güneşin ışığının büyük bir bölümü bu katmandan gelir . Bu katman sürekli ışınımın olduğu katmandır. 400 km kalınlığında seyrek ama oldukça donuk bir katmandır. Sıcaklık alt kısımda 10000 K kadardır. Üst kısımda bu değer 4200 K ye kadar düşer.

RENKKÜRE ( kromosfer ) : Tam güneş tutulması esnasında kara diski çevreleyen ince pembemsi bir şerit dikkat çeker . Böylesi bir gözlem tekniği ile fotosferi kuşatan bir dış katmanın varlığı saptanmıştır. İşte bu katmana renkküre (kromosfer) denir . Kromosferin sıcaklığı 4800 K dir . Dışa doğru gidildikçe iyonlaşma artacağından sıcaklığın artması beklenir .

GÜNEŞ TACI (korona) : Güneşi saran parlak yüksek sıcaklıklı ve seyreltik bir gazdan örtüdür .Güneş tacının sıcaklığı 1000000 K dir.

Güneşin katmanları arasındaki manyetik alan şiddeti büyük değişiklikler gösterir ve bu değişikliklerin sonucunda bir çok olay gözlenir. Örneğin Güneş lekeleri, manyetik alan düzensizliği sonucunda o alandaki sıcaklığın çevreye göre düşmesinden kaynaklanır.

Güneşin korona tabakasından gezegenler arsı ortam yayılan elektrik yüklü taneciklerin oluşturduğu etkiye Güneş Rüzgarı adı verilmektedir. Güneşe yaklaşan kuyruklu yıldızların kuyrukları bu rüzgarın etkisi ile güneşe ters yönde uzanırlar. Güneş Rüzgarı, proton, elektron ve %5 kadar helyum çekirdeği ile az miktarda daha ağır atomlardan oluşmuştur.







GÜNEŞ LEKELERİ VE DİĞER ETKİN BÖLGELER I. GÜNEŞE AİT FİZİKSEL DEĞERLER

Güneş , G2V tayf türünden tipik bir anakol cücesi olup , görünür parlaklığı - 26 m,78 dir.Güneşin salt parlaklığı 4m,8 dir.Güneşin yere çok yakın oluşu nedeniyle onun hakında pek çok bilgiye sahip olmaktayız. Güneş hakkındaki bu bilgilerimiz diğer yıldızların fiziksel ve kimyasal özelliklerini anlamamızda bize bilgi vermektedir.



GÜNEŞİN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Yaşı : 4 . 5 x 109 yıl

Kütlesi : M = 1. 99 x 1030 kg

Yarıçapı : R = 696000 km

Yerküreden olan uzaklığı : 1 AB = 149675000 km

Yüzey çekim ivmesi : g = 274 m / sn-2

Ortalama yoğunluğu : 1409 kg / m3

Yüzeyden kaçış hızı : 618 km

Toplam ışıması : L = 3 . 86 x 1026 w ( = 3 . 86 x 1033 erg / sn-1 )

Ekvatorda dönme dönemi : 25 . 38 gün

Karacisim sıcaklığı : 5780 K

Kütle kaybı oranı : 109 kg / sn

Üzerindeki 1 açı saniyesi ( = 1 ) : 726 km

Güneşin ekvatoru yer yörünge düzlemine göre yaklaşık olarak 70 eğiktir . Böylece güneş dönmesi , 2 km / sn bir ekvator hızı verir.